Imię i nazwisko: Aneta Grodecka
Tytuł i stanowisko: doktor habilitowany, profesor uczelniany
Miejsce zatrudnienia: Zakład Dydaktyki Literatury i Języka Polskiego, Instytut Filologii Polskiej, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Kwalifikacje naukowe:
1988 – magisterium na podstawie pracy Impresjonizm literacki (rekonesans)
2003 – doktor nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa na podstawie pracy Wspólnota sztuk w szkolnej edukacji polonistycznej
2011 ‑ doktor habilitowany w zakresie literaturoznawstwa na podstawie dorobku i rozprawy Wiersze obrazach. Studium z dziejów ekfrazy
Działalność zawodowa:
1990-2004 – praca dydaktyczno-wychowawcza na stanowisku nauczycielki języka polskiego w szkołach podstawowych i liceum ogólnokształcącym: egzaminator maturalny, autorka materiałów edukacyjnych dla polonistów (spis opublikowanych podręczników poniżej), uzyskanie stopnia nauczyciela dyplomowanego (2003);
2002 ‑ asystent w Zakładzie Dydaktyki Literatury i Języka Polskiego;
2003-2012 – adiunkt w Zakładzie Dydaktyki Literatury i Języka Polskiego;
2009 – nominacja do Nagrody Stowarzyszenia Wydawców Szkół Wyższych (XIII Targi Książki w Krakowie) za książkę Wiersze o obrazach. Studiów z dziejów ekfrazy; wyróżnienie w Konkursie na Najlepszy Podręcznik Akademicki (XIII Poznańskie Dni Książki Naukowej);
od 2013 – profesor nadzwyczajny w Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej UAM;
2011-2015 – redaktorka działu plastyki i autorka haseł w Encyklopedii fantastyki polskiej pod red. A. Smuszkiewicza (projekt Narodowe Centrum Kultury);
2012-2016 – przewodnicząca komisji ds. metod nauczania w Wydziałowym Zespole ds. Oceniania Jakości Kształcenia;
od 2015 ‑ członkini zespołu recenzentów „Quart”;
od 2015 ‑ członkini zespołu redakcyjnego pisma „Polonistyka Innowacje”;
2015 ‑ nagroda Rektora III stopnia za osiągnięcia w pracy dydaktycznej.
Zakres pracy dydaktyczno-naukowej:
- prowadzenie zajęć z zakresu metodyki nauczania (wykłady, ćwiczenia), organizowanie i zaliczanie praktyk przedmiotowo-metodycznych z dydaktyki języka polskiego, opieka nad stażami zawodowymi;
- recenzowanie prac licencjackich, magisterskich i doktorskich;
- prowadzenie seminariów licencjackich i magisterskich, promotorka 33 prac licencjackich oraz 18 prac magisterskich;
- opieka nad pracą Alicji Skorupińskiej Zrozumieć malarstwo… Wybrane „powieści o malarzach” wobec dydaktyki polonistycznej (2016) nagrodzonej w konkursie instytutowym na najlepsze prace licencjackie;
- opracowanie i realizacja autorskich programów zajęć przedmiotowych (Wiedza o sztuce, Semiotyka tekstów kultury, Integracja wewnątrzprzedmiotowa i międzyprzedmiotowa, Ikony polskiej kultury – sztuki plastyczne, Edukacja artystyczna, Teksty ikoniczne na lekcjach języka polskiego, Edukacja dla sztuki na lekcjach języka polskiego) i fakultatywnych (Związki literatury i sztuk plastycznych, Ekfrazy poetyckie malarstwa, Wielozmysłowość w edukacji, Emocje w edukacji polonistycznej, Paleta i pióro);
- przygotowanie modernizacji przedmiotu „metodyka nauczania” wraz pomocami dydaktycznymi;
- aplikacja o granty w Narodowym Centrum Nauki i Narodowym Programie Humanistyki, zgłoszenie trzech projektów naukowych związanych z koncepcją artefaktów kulturowych i twórczością poetycką malarek i malarzy polskich;
- wypromowanie doktora nauk humanistycznych Ewy Zienkiewicz-Franczak na podstawie rozprawy Przekład intersemiotyczny w edukacji polonistycznej (2018).
Prace redakcyjne:
– Barbara Kasprzakowa, Pejzaż akustyczny. Szkice o słuchaniu i rozumieniu literatury, Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, Poznań 2010, s. 174 (współredaktorka Aleksandra Reimann);
– numery tematyczne „Polonistyki”: Na pograniczu japońsko – europejskim (2012, nr 7, s. 66); Wielozmysłowość w edukacji (2013, nr 5, s. 50), Emocje w edukacji polonistycznej (2014, nr 4, s. 50).
– numery tematyczne „Poznańskich Studiów Polonistycznych. Seria Literacka”: Kalejdoskop fantastyki (wspólnie z Moniką Brzóstowicz-Klajn, 2016, nr 28); Pisarze i mózg (2018, nr 34).
Udział w konferencjach (z referatami)
- Przebudowa szkolnej edukacji nauczycielskiej, Uniwersytet Zielonogórski, 2005, referat Wiedza o sztuce w kształceniu przyszłych polonistów
- Młodopolska synteza sztuk, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2005, referat Pod znakiem kruka (Poe, Żeromski i …malarze)
- III Kongres Polonistyki Zagranicznej, UAM w Poznaniu, 2006, referat Poeci polscy w pracowni Degasa
- „Czytanie” tekstów kultury: metodologia, badania, metodyka, Uniwersytet Marii Curie – Skłodowskiej w Lublinie, 2006, referat Czytanie czy patrzenie? O różnych stylach odbioru malarstwa
- Ontologia tekstu literackiego i obrazu od czasu modernizmu, Uniwersytet Wrocławski, 2007; referat Poeci patrzą…
- Norwid artysta, Instytut Filologii Polskiej UAM w Poznaniu, 2008; referat Ekfrazy Norwida
- Kolor w kulturze, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2009; referat Barwy van Gogha w lustrze poetyckiej ekfrazy
- Jacek Malczewski i symboliści, Uniwersytet Marii Curie – Skłodowskiej, Wydział Sztuki Politechniki Radomskiej, Muzeum im Jacka Malczewskiego w Radomiu, 2009; referat Świat Jacka Malczewskiego zaklęty w lirycznych hologramach. O poetyckiej recepcji malarstwa
- Obrazy kultur świata (w języku, w sztuce, w mediach), Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2011; referat Obraz mydlanej bańki w kulturze japońskiej i europejskiej
- Obraz świętości – świętość w obrazie, Instytut Filologii Słowiańskiej UAM w Poznaniu, 2012; referat Wizerunki Chrystusa z mydlaną bańką. O ambiwalencji motywu i kategorii świętości
- Literatura w obszarach innych sztuk. Problemy metodologiczne, Zakład Badań Kulturowych Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, referat Artefakty kulturowe jako płaszczyzna dialogu między literaturą a sztukami plastycznymi.
- Anatomia (nie)rozumu. Narodziny choroby psychicznej i jej losy w (po)nowoczesnej kulturze, Kraków, 10-12.10., Katedra Krytyki Współczesnej, Katedra Antropologii Literatury i Badań Kulturowych Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2014, referat . Zanurzeni w temacie. O splątanych ścieżkach patologii i fantastyki.
- Literatura piękna i medycyna, Warszawa, 13-14.11., Warszawski Uniwersytet Medyczny – I Wydział Lekarski – Studium Języków Obcych, Uniwersytet Warszawski – Wydział „Artes Liberales” – Kolegium Artes Liberales, 2014, referat Imperatyw glejowy. O miejscach zbliżeń między literaturą a neurologią.
- Literatura w Poznaniu i Poznań w literaturze, Poznań, 24-25.11., Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2014, referat Władysław Motty – osobowość zanurzona w świecie fantazmatów.
- Stanisław Lem. Wizjoner szczęśliwych i nieszczęśliwych światów. Recepcja twórczości w sztukach plastycznych, kinie, literaturze i krytyce artystycznej, Wrocław, 21-22. 11. 2015, Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego, 2015, referat W labiryncie Lema i Skarżyńskiego. O polskiej odmianie „neurogunk”.
- Literatura w świecie luster. O niepowtarzalności i multiplikacjach w kulturze XX i XXI wieku, Lublin, 9-10.06. 2016, Instytut Filologii Polskiej UMCS, Podlaska Fundacja Wspierania Talentów, referat Operacje mózgu w świecie fantastyki i filmu.
- Audiodeskrypcja i jej pogranicza, Poznań, 9-10.05. 2016, Zakład Gramatyki Współczesnego Języka Polskiego i Onomastyki IFP UAM, Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk i Naukowe Koło Audiodeskryberów, referat Opowiadanie obrazu. O narracji wizualnej i werbalnej w kontekście praktyki ekfrastycznej i audiodeskryptywnej.
- Edukacja polonistyczna – metamorfozy, Lublin, 26-27. 09. 2016, Instytut Filologii Polskiej Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, referat Dydaktyka polonistyczna w kontekstach neuronalnych.
- Mózg-Język-Komunikacja, Poznań 20.10. 2016, Instytut Filologii Polskiej, Zakład Leksykologii i Logopedii UAM, Polski Związek Logopedów, referat Aposiopesis albo figury myśli w przestrzeni sztuki i mózgu.
- Szkoła i polonistyka szkolna wobec przemian XXI wieku, Łódź 25-26. 09. 2017, Wydział Filologiczny Uniwersytetu Łódzkiego, Polonistyka szkolna wobec odkryć w sferze umysłu.
- Ocenianie szkolne „na cenzurowanym”. Czynności wartościowania i oceniania w procesie kształcenia humanistycznego, Lublin 27-28. 09. 2018, Pomiar samowiedzy. O szkolnej autocharakterystyce w dobie neuronauki
- Mózg-Język-Komunikacja, Poznań 18-19.10. 2018, Instytut Filologii Polskiej, Zakład Leksykologii i Logopedii UAM, Stowarzyszenie Afazja, Sen, śnienie, sérénité…Pochód somnabuliczny jako metafora procesów neuronalnych
PUBLIKACJE
Książki (słowniki, monografie)
- Słownik pisarzy i dzieł współczesnych, Wydawnictwo Polonia Press, Warszawa 2000 [448 s.].
- Poeci patrzą… Obrazy, wiersze, komentarze, Wydawnictwo Stentor, Warszawa 2008 [256 s.].
- Wiersze o obrazach. Studium z dziejów ekfrazy, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2009 [320 s.].
- Bańka mydlana. Artefakt w przestrzeni pamięci, Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, Poznań 2013 [s. 169].
- Słowo i obraz w epoce multiplikacji, Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, Poznań 2016 [s. 137].
- Umysł filologa. Studia o literaturze, mózgu i dydaktyce, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2020 [s. 183].
- Wiersze znad palety. Twórczość poetycka artystów polskich XIX i XX wieku, Wydawnictwo Słowo/Obraz/Terytoria, Gdańsk 2020 [s. 325].
Podręczniki:
- Jak zdać maturę z języka polskiego, Wydawnictwo Verbum, Warszawa 1997 [202 s.].
- Wielkie powieści epoki, Wydawnictwo Polonia Press, Warszawa 1998 [228 s.].
- Lektury stulecia. Kanon XX wieku, Wydawnictwo Polonia Press, Warszawa 1999 [450 s.].
- Uczeń z wyobraźnią. Ćwiczenia z analizy tekstów kultury, Wydawnictwo Seneka, Sopot-Poznań 2003 [132 s.].
- Matura bez barier. Arkusze z wyobraźnią, Wydawnictwo Seneka, Sopot-Poznań 2004 [128 s.].
- Wielozmysłowość. Filozofia i dydaktyka, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2012, współautorka Anna Podemska-Kałuża [s. 225].
Artykuły:
- Alfabet języka plastycznego i muzycznego, „Polonistyka” 2003, nr 5, s. 275–278.
- Frazeologia na wesoło, „Polonistyka” 2004, nr 2, s. 52–54.
- Co czytać, na co patrzeć [„Potęga wizerunków” D. Freedberga i współczesne leksykony wobec zagadnień odbioru malarstwa], „Polonistyka” 2007, nr 1, s. 60–64.
- Wiedza o sztuce w kształceniu przyszłych polonistów, „Edukacja Humanistyczna. Rocznik Naukowo – Dydaktyczny” 2007, t. 5, s. 155–172.
- Czytanie czy patrzenie? O różnych stylach odbioru malarstwa, [w:] Czytanie tekstów kultury. Metodologia, badania, metodyka, red. B. Myrdzik i I. Morawska, Lublin 2007, s. 357–368.
- Artefakty w humanistyce (rekonesans), [w:] Kultura – Język – Edukacja. Dialogi współczesności z tradycją, red. B. Gromadzka, D. Mrozek, J. Kaniewski, Poznań 2008, s. 161–171.
- O możliwościach edukacyjnych ekfrazy poetyckiej, „Polonistyka” 2008, nr 10, s. 24–31.
- Przedmowa, [w:] Interakcje sztuk: literatura, malarstwo, ekfraza, red. D. Heck, Wrocław 2008, s. 7–23.
- Julii Hartwig słabość do malarstwa, [w:] Interakcje sztuk: literatura, malarstwo, ekfraza, red. D. Heck, Wrocław 2008, s. 129–147.
- Ekfrazy Norwida, [w:] Norwid artysta. W 125. rocznicę śmierci poety, red. K. Trybuś, W. Ratajczak, Z. Dambek, Poznań 2008, s. 131–145.
- Ekfraza jako bohater parodii. O kilku wierszach Olgerda Dziechciarza, „Przestrzenie Teorii” 2009, t. 11, s. 81–94.
- Ekfraza kluczem do świata wyobraźni. „Wiersze o obrazach” Ludwika Janiona, „Polski w Praktyce” 2010, nr 2, s. 8–12.
- Pod znakiem kruka (Poe, Żeromski i malarze), [w:] Młodopolska synteza sztuk, red. H. Ratuszna i R. Sioma, Toruń 2010, s. 109–122.
- Wokół mydlanej bańki… W poszukiwaniu aktualności piękna, [w:] Horyzonty polonistyki. W kręgu edukacji, języka i kultury, red. M. Karwatowska, M. Latoch-Zielińska, I. Morawska, Lublin 2010, s. 247–259.
- Bańka mydlana. Od zmysłowego piękna do ulotności bytu, „Polski w Praktyce” 2011, nr 2, s. 26–33.
- O sensie ożywiania słowem wizerunków religijnych na przykładzie „Golgoty jasnogórskiej” (Jerzy Duda – Gracz i Ernest Bryll), „Katecheta” 2011, nr 7/8, s. 89–94.
- Poetycki przewodnik po galerii malarstwa w Muzeum Narodowym w Poznaniu, „Polonistyka” 2011, nr 11, s. 41–46.
- Świat Jacka Malczewskiego zaklęty w lirycznych hologramach. O poetyckiej recepcji malarstwa, [w:] Jacek Malczewski i symboliści, red. K. Stępnik i M. Gabryś-Sławińska, Lublin 2012, s. 145–158.
- O spotkaniu Bruegla i Hakuina, „Polonistyka” 2012, nr 7, s. 32–37.
- Barwy van Gogha w lustrze poetyckiej ekfrazy, „Litteraria Copernicana” 2012, nr 2, s. 42–50; https://pbn.nauka.gov.pl/polindex-webapp/browse/article/article-97bf05ee-a716-4ff3-ad93-75862868cc10.
- Bańka mydlana w kulturze japońskiej i europejskiej, [w:] Obrazy dookoła świata. Postrzeganie i prezentowanie kultur w dobie transkulturowości, red. J. Bielska-Krawczyk, S. Kołos, M. Mateja, Toruń 2013, s. 249–261.
- Lis czy lisica? Oto jest pytanie. Przyczynek do badań nad rodzajem gramatycznym lisiej alegorii, [w:] Cum reverentia, gratia, amicitia… Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Bogdanowi Walczakowi, red. J. Migdał i A. Piotrowska-Wojaczyk, t.1, Poznań 2013, s. 521–532.
- Filozoficzne podstawy wielozmysłowości, „Polonistyka” 2013, nr 5, s. 4–10.
- Odczuwanie obrazu. O kształtowaniu odbioru sztuki w wieku wczesnoszkolnym, „Edukacja Humanistyczna. Rocznik Naukowo-Dydaktyczny”, 2012-2013, t. 9-10, red. L. Jazownik, M. Sinica, s. 237-248.
- Wizerunki Chrystusa z mydlaną bańką. O ambiwalencji motywu i kategorii świętości, [w:] Obraz świętości-świętość w obrazie, red. I. Lis-Wielgosz, W. Jóźwiak, P. Dziadul, Poznań 2014, 142-152.
- Emocje w dyskursie o literaturze i sztuce, „Polonistyka” 2014, nr 4, s. 4-8.
- Raport w języku chmur lub wiatru… O wierszach Waldemara Okonia z tomu „Motyw Tespazjosa”, „Pomosty. Dolnośląski Rocznik Literacki” 2014, s. 200-203.
- Mózg w humanistyce. O tendencjach neuronalnych w twórczości Stanisława Przybyszewskiego, „Polonistyka Innowacje” 2015, nr 2, s. 65-78, http://pressto.amu.edu.pl/index.php/pi/article/view/4191.
- Artefakt kulturowy w humanistyce, „Przestrzenie Teorii” 2015, nr 23, s. 53-70; https://pressto.amu.edu.pl/index.php/pt/article/download/3965/4013.
- W labiryncie Lema i Skarżyńskiego. O polskiej odmianie neurogunk, „Quart” 2015, nr 3/4, s. 82-95; http://quart.uni.wroc.pl/archiwum/2015/37/pelne/quart3738_Lem_08_Grodecka.pdf. .
- „Żywa materia codzienności” w prozie poetyckiej Waldemara Okonia, „Dyskurs. Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu” 2016, nr 31, s. 334-339.
- Władysław Motty – osobowość zanurzona w świecie fantazmatów, [w:] Poznań pisarek i pisarzy, red. J. Borowczyk, L. Marzec, Z. Kopeć, Poznań 2016, s. 53-64.
- Fotografie nieistniejącego świata. O polskiej sztuce fantastycznej, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” 2016, nr 28, s. 53-76; https://pressto.amu.edu.pl/index.php/pspsl/article/view/7049.
- Obraz w powieści, powieść o obrazie. Maniera ekfrastyczna w dawnej i współczesnej prozie, „Spotkania Humanistyczne. Międzynarodowy Interdyscyplinarny Rocznik Naukowy” 2016, nr 6, s. 9-25.
- „Stary uderzył go oczami”. Emocjonalna przestrzeń gniewu w „Chłopach” Władysława Stanisława Reymonta i ilustracjach Apoloniusza Kędzierskiego, [w:] Język – mózg – komunikacja, red. M. Rutkiewicz-Hanczewska, J. Sławek, E. Kaptur, Poznań 2017, s. 183‑199.
- Dydaktyka polonistyczna w kontekstach neuronalnych, [w:] Edukacja polonistyczna. Metamorfozy kontekstów i metod, red. M. Karwatowska, L. Tymiakin, Lublin 2017, s. 121-135.
- Sceny „Odysei” w sztuce polskiej”, „Quart” 2017, nr 4, s. 28-43; http://quart.uni.wroc.pl/archiwum/2017/46/summary/q46_04_Grodecka.pdf. .
- Operacje mózgu w świecie fantastyki i filmu, „Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia” 2017, vol. 35, nr 2, s. 103-115; https://journals.umcs.pl/ff/article/view/4553/4802.
- Poetyka intersemiotyczna a dydaktyka literatury, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica” 2017, nr 5, s. 48-61; http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-nameId-8e0e63aa-00d0-3d17-be3c-2423d246a09a-year-2017-volume-5-article-4151.
- Przypadek Rembowskiego. O splocie fantastyki i pajdologii, poezji i malarstwa, [w:] Fantastyka, pajdologia, dydaktyka, red. R. Kochanowicz, A. Gis, Poznań 2018, s. 61-78.
- Wstęp [Odkrywanie umysłu…], „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” 2018, nr 34, s. 7-15; https://pressto.amu.edu.pl/index.php/pspsl/article/view/17419.
- Aposiopesis, albo figury myśli w dobie ucieleśnionego umysłu, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” 2018, nr 34, s. 87-106; https://pressto.amu.edu.pl/index.php/pspsl/article/view/17426.
- Perły z lamusa. Artyści międzywojnia a książka dziecięca. Przypadek Mikołaja Wisznickiego, „Quart” 2019, nr 2, s. 67-78; http://quart.uni.wroc.pl/archiwum/2019/52/quart52_067088_Grodecka.pdf.
- Wektor poetycki w biografiach artystów: Olga Boznańska, Wojciech Weiss, Jerzy Tchórzewski, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” 2019, nr 35, s. 217-237.
- O lekturze intuicyjnej w dobie neuronauki, „Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova”, 2019, nr 4, s. 277-293, https://journals.umcs.pl/en/article/view/8850.
- Pomiar samowiedzy. Szkolna autocharakterystyka w dobie neuronauki, [w:] Ocenianie szkolne na cenzurowanym. Badania-dylematy-inspiracje,red. M. Karwatowska, M. Latoch-Zielińska, I. Morawska, Lublin 2020, s. 63-79.
- Opowieść o „Ślepcach”. Pomiędzy audiodeskrypcją a ekfrazą, opisem a narracją, zapisem a reliefem…, [w:] Audiodeskrypcja i jej pogranicza, red. M. Rybka, M. Wrześniewska-Pietrzak, B. Jerzakowska-Kibenko, Poznań 2020, s. 121-136.
- O rytualnych pojedynkach artystów z systemem i ich dziennikach intymnych, „Facta Ficta Journal of Theory, Narrative & Media” 2019, nr 4 („Polityka”), s. 117-124.
- Myślenie w systemie poznawczym i świecie wartości. O powinnościach dydaktyki w dobie neuronauki, „Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova” 2020, nr 5, s. 23-43; https://journals.umcs.pl/en/article/view/10272.
- Furtka do świata ducha. O splocie obrazu i słowa w twórczości Macieja Bieniasza, „Ethos” 2020, nr 3, s. 233-258.
- Smak a umysł, czyli specyficzne reprezentacje doświadczenia somatycznego w prozie XX wieku, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica” 2022, nr 10, s. 267-286 ; https://doi.org/10.24917/23534583.10.18
- Potworowski i Poe zanurzeni w świecie umysłu, „Quart” 2023, nr 2, s. 152-171.
- Ogniwo Artura Marii Swinarskiego w serii translatorskiej utworów Johanna Wolfganga Goethego, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” 2023, nr 44, s. 265-287.
- Wiedza o umyśle w dydaktyce polonistycznej. O potrzebie nowej integracji, Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova”, 2023, nr 8, s. ???.